Kıdem Tazminatı Hangi Durumlarda Verilir?
Ancak, son yıllarda yapılan yasal düzenlemelerle bu durum değişmiş ve çalışanlar bazı özel koşullar altında kıdem tazminatına hak kazanmışlardır. Peki, iş değiştirirken tazminat alma hakkınız ne zaman doğar? İşte cevabı…
İş Kanunu'na göre, bir çalışan bir işyerinde en az bir yıl çalıştıktan sonra kıdem tazminatını alabilir. Normalde, tazminat yalnızca işverenin iş akdini sonlandırması, çalışanın mücbir sebeplerle (örneğin doğal afet) ya da emeklilik nedeniyle işten ayrılması durumunda ödenir. Ancak, son düzenlemelerle birlikte çalışanların kendi iradeleriyle işten ayrılmaları durumunda da tazminat almaları mümkün hale gelmiştir.
Özellikle, uzun süreli çalışanlar için bu durum büyük bir önem taşır. Örneğin, bir işyerinde 10 yılını tamamlayan bir çalışanın, işten çıkarılması halinde son aldığı maaş üzerinden hesaplanacak kıdem tazminatı, yaklaşık olarak 10 katı bir ödeme tutarına ulaşabilir. Bu, özellikle uzun süreli çalışanlar için büyük bir meblağ anlamına gelir.
İş Değiştirmenin Önündeki En Büyük Engel: Kıdem Tazminatı Kaybı
Türkiye'deki birçok araştırma, milyonlarca çalışanın mevcut işinden memnun olmadığını, ancak kıdem tazminatını kaybetme korkusuyla iş değiştirmediğini gösteriyor. Bu, özellikle yıllarca aynı işyerinde çalışan kişiler için ciddi bir engel oluşturuyor. Ancak, yeni düzenlemelerle birlikte, işten ayrılmak isteyenlerin tazminat haklarını kaybetmeden bu süreçten çıkabilmesi mümkün hale geldi.
Yine de, işyerinde mutsuz olmak, tazminat almak için tek başına yeterli bir neden değil. İş Kanunu, çalışanların haklarını korumak adına belirli durumları tespit etmiş ve bu koşullarda kıdem tazminatını alabileceklerini belirtmiştir. İşte o durumlar:
İstifa Ederek Kıdem Tazminatı Alabileceğiniz Durumlar
Çalışanlar, aşağıdaki durumlardan biriyle karşılaştıklarında istifa ederek kıdem tazminatını alabilirler:
- Maaşın Zamanında Ödenmemesi:
İşveren, çalışanının maaşını zamanında ödemezse, bu durum işçi için bir haklı fesih nedenidir. Yasal olarak belirlenen ödeme süresi içinde maaşın ödenmemesi, çalışanın tazminat hakkını kaybetmeden işten ayrılmasına olanak tanır. - Fazla Mesai Ücretlerinin Eksik veya Geç Ödenmesi:
Fazla mesai yapan bir çalışanın bu ücretlerini eksik veya geç alması, işverenin yükümlülüklerini yerine getirmemesi anlamına gelir. Bu durum da çalışana kıdem tazminatı alma hakkı sunar. - İşyerinde Mobbing veya Psikolojik Baskı:
Üst düzey bir yönetici tarafından yapılan mobbing (psikolojik taciz) veya sürekli baskı, çalışanın sağlığını olumsuz etkileyebilir. Böyle bir durumda, çalışanın psikolojik olarak daha fazla işyerinde kalması zorlaşır ve işten ayrılma hakkı doğar. Bu da, kıdem tazminatını alma hakkını elde etmesine yol açar. - Maaşın Kısmi Olarak Elden Verilmesi:
İşyerinde maaşın bir kısmının banka hesabına, bir kısmının ise elden verilmesi, vergiden kaçırma amaçlı yapılabilir. Bu durum da işçiye haklı fesih ve kıdem tazminatı alma hakkı tanır. - İzin Haklarının Kullanılmaması:
Çalışanın yıllık izin hakkı, yasalarla güvence altına alınmış bir haktır. Eğer işveren, çalışanın yıllık iznini kullandırmazsa veya resmi tatillerde çalışmasına izin vermezse, çalışan kıdem tazminatını alarak istifa edebilir.
Sağlık Gerekçesiyle İstifa Ederek Tazminat Almak
İş Kanunu, çalışanların sağlık gerekçesiyle işten ayrılmalarını da tazminata hak kazanma şartı olarak kabul etmektedir. Örneğin, bir çalışan, doktor raporu ile gürültülü bir ortamda çalışmasının sağlığını olumsuz etkilediğini belirtirse, sağlık sorunları nedeniyle işinden ayrılabilir ve kıdem tazminatını alabilir.
