Uluslararası ticaret dünyası karmaşıktır ve anlaşmazlıklar çoğu zaman kaçınılmazdır. Tahıl ve yem endüstrisinde, Gafta tahkimi bu tür anlaşmazlıkların çözümü için yaygın bir mekanizmadır. Bu makalede Gafta tahkiminin ne olduğu, nasıl işlediği ve maliyet etkileri derinlemesine incelenmektedir.
Gafta nedir?
Tahıl ve Yem Ticareti Birliği (Gafta) 1878 yılında kurulmuş uluslararası bir ticaret örgütüdür. Başlangıçta Londra Mısır Ticareti Birliği olarak biliniyordu. Gafta'nın birincil işlevi tahıl piyasasındaki katılımcıların çıkarlarını korumaktır. Londra'daki merkezi ve Cenevre, Kiev, Pekin ve Singapur'daki ek ofisleri ile önemli bir küresel varlığa sahiptir.
Gafta, sözleşme sürecini önemli ölçüde kolaylaştıran ve hızlandıran standart proforma tahıl ticareti sözleşmelerinin hazırlanmasından sorumludur. Bu şekilde, satıcı ve alıcılar farklı ülkelerde bulunsalar bile, temel şartlar üzerinde hızlı bir şekilde anlaşabilir ve daha ayrıntılı şartlar için belirli bir proforma referans verebilirler.
Gafta'nın istatistiklerine göre, küresel tahılın %80'inden fazlası Gafta'nın proformalarına dayanan sözleşmelerle sevk edilmektedir. Tüm bu proforma sözleşmeler, tüm anlaşmazlıkların İngiliz hukuku uyarınca Gafta tahkimi yoluyla çözülmesini zorunlu kılan bir madde içermektedir.
Gafta Tahkimi: Bu nedir?
Gafta'nın tahkim hizmeti, standart sözleşme formlarını kullanan taraflara ticari anlaşmazlıkları verimli bir şekilde çözmek için bir sistem sunar. Gafta tahkimi, en az on yıldır tahıl ve yem ticaretiyle aktif olarak uğraşan hakemler tarafından yürütülür. Bu da bir dizi sorunun ele alınmasında yüksek düzeyde uzmanlık ve ticari yetenek sağlar.
Gafta Tahkim Kuralları
Gafta Tahkim Kuralları tüm Gafta standart sözleşme formlarına entegre edilmiştir. Kurallar, her biri kendi kural ve ücret yapılarına sahip iki aşamalı bir tahkim sistemi sunmaktadır. Tahkim Kuralları No. 125 ve Hızlandırılmış Tahkim Prosedürü Kuralları No. 126'nın en son versiyonları 1 Mart 2022 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Gafta'nın Arabuluculuk Kuralları 1 Haziran 2014'ten beri yürürlüktedir.
Arabuluculuk
Gafta, tahkime ek olarak arabuluculuk yoluyla alternatif bir uyuşmazlık çözüm yöntemi sunmaktadır. Arabuluculuk herhangi bir noktada uygulanabilir ve ticari ilişkileri korurken çözümleri müzakere etmede taraflara yardımcı olmak için etkili bir yoldur.
Talepler için Zaman Sınırı
Gafta tahkiminde talepte bulunma süresi, konşimento tarihinden, boşaltma tarihinden veya teslimat süresinin sonundan itibaren hesaplanmak üzere bir yıldır. Numunelerin incelenmesi gereken kalite ile ilgili anlaşmazlıklar için süre sınırı 21 gündür.
Gafta Tahkiminin Maliyeti
Gafta tahkiminin maliyeti yüksek görünebilir, ancak ortalama maliyetin 97.000 ABD Doları olduğu Londra Uluslararası Tahkim Mahkemesi (LCIA) gibi diğer tahkim hizmetleriyle karşılaştırıldığında, Gafta tahkimi nispeten uygun maliyetlidir.
Talep sahibinin, talepte bulunur bulunmaz bir depozito ödemesi gerekmektedir. Depozito tutarı, davanın tek bir hakem veya 3 hakemden oluşan bir heyet tarafından görülmesine ve ilgili tarafların üyelik statülerine bağlı olarak değişmektedir.
Yasal Masraflar
Uyuşmazlıkla ilgili tüm masrafları başlangıçta davacı üstlenirken, davacının kazanması halinde bu masraflar kaybeden tarafa aktarılır. Bununla birlikte, yasal masrafların geri alınması ancak her iki tarafın da mutabık kalması halinde mümkündür.
İhtilaf Yargılama Prosedürü
Gafta, tahkim kurallarının farklı varyantlarını sunmaktadır: Gafta 125 ve Gafta 126. Gafta 125 tipik olarak uygulanırken, Gafta 126 daha basit anlaşmazlıklara hitap eder ve hızlandırılmış bir prosedür sunar.
Gafta 125'in ilk aşamasında, taraflar hakemleri atar ve davacı bir talepte bulunur. Depozitonun ödenmesinin ardından Gafta davalıya şikayete cevap hazırlaması için 28 gün, davacıya ise cevaba cevap vermesi için 21 gün süre tanır. Tahkim süreci genellikle burada sona ermez. Hakemler taraflara açıklama yapmaları için ek 'turlar' verebilirler.
Gafta tahkiminde sözlü duruşma yapılmaz; dava yalnızca taraflarca sunulan yazılı belgelere dayanılarak görülür. Sözlü duruşma sadece hakem heyeti gerekli görürse yapılır.
İtiraz Süreci
Herhangi bir taraf, davanın tam olarak gözden geçirilmesine olanak tanıyan bir temyizde ilk aşama tahkim kararına itiraz edebilir. Temyiz aşaması, birkaç istisna dışında ilk derece ile benzer bir prosedür izler.
Tahkim Kararından Sonra
Karar icra edilebilir hale geldiğinde, ya şirketin tescil edildiği yerde ya da borçlunun malvarlığında tanınmalı ve icra edilmelidir. Bu genellikle resmi gerekliliklere uygunluğu doğrulamak için yerel mahkemeye onaylı bir karar ve sözleşme sunulmasını içerir. Daha sonra karar, varlıklara el konulması ve borçluya karşı tahsilatın uygulanması için icra memuruna teslim edilir.
Varlıkların Korunması
Tahkime gitmeden önce durum tespiti yapılması ve geçici tedbirlerin değerlendirilmesi tavsiye edilir. Gafta proformasındaki Londra tahkim maddesi nedeniyle, davacı, "dünya çapında dondurma emri" (WFO) gibi taleplerini güvence altına almak için geçici önlemler almak üzere İngiliz ve Galler Yüksek Mahkemesi'ne başvurabilir.
Sonuç olarak, Gafta tahkimi tahıl ve yem ticareti sektöründeki anlaşmazlıkların çözümü için kritik bir araçtır. Tüm tarafların adil bir şekilde yargılanmasını sağlayan nispeten ucuz, verimli ve adil bir süreç sağlar. Ancak, Gafta tahkimine gitmeden önce kuralları, prosedürleri, maliyetleri ve olası sonuçları anlamak çok önemlidir
