Limonda Şok Fiyat Farkı: Üreticide 11 Lira, Markette 52 Lira!
Bu yazıda, limon fiyatlarındaki devasa farkın nedenlerini ve genel gıda fiyatlarındaki değişimleri detaylı olarak inceleyeceğiz.
Limon Fiyatlarında Şok Farklar
Ağustos ayında, limon fiyatlarında üretici ile market arasında görülen fark oldukça dikkat çekici. TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar’ın verdiği bilgilere göre, üreticiden limon almanın maliyeti 11 lira 17 kuruşken, marketlerde bu fiyat 52 lira 54 kuruşa kadar çıkabiliyor. Bu, yüzde 370,4 oranında bir fiyat farkına denk geliyor. Limonun yanı sıra, diğer bazı gıda maddelerinde de benzer fiyat farkları yaşanıyor.
Diğer Ürünlerdeki Fiyat Farkları
Limondan sonra en yüksek fiyat farkı havuçta yaşandı. Havuç, üreticide 8 lira olarak satılırken, markette 33 lira 91 kuruş gibi yüksek bir fiyattan satılmakta. Havuçta görülen fark yüzde 323,9’u buluyor. Kuru soğan ve kabak da benzer şekilde, üretici ve market fiyatları arasında büyük farklar gösteriyor. Kuru soğan üreticide 4 lira 88 kuruşken, markette 17 lira 67 kuruş; kabak ise üreticide 8 lira 75 kuruşken, markette 30 lira 59 kuruş olarak fiyatlandırılmış.
Market Fiyatlarındaki Genel Trendler
Ağustos ayında market fiyatlarında 37 ürünün 22’sinde fiyat artışı, 14’ünde ise fiyat düşüşü gözlemlendi. Salatalık, yüzde 39,4 oranında en yüksek fiyat artışını yaşadı. Onu, yüzde 35,5 ile kabak, yüzde 35,4 ile patlıcan ve yüzde 26,5 ile marul takip etti. Diğer taraftan, fiyatı en fazla düşen ürün ise kuru incir oldu; fiyatı yüzde 24,4 oranında düştü.
Üreticideki Fiyat Değişimleri
Üreticiler açısından bakıldığında, Ağustos ayında 29 ürünün 18’inde fiyat artışı, 8’inde ise fiyat düşüşü yaşandı. En büyük fiyat düşüşü patateste, yüzde 29,8 oranında görüldü. Kuru soğan ve limonda da sırasıyla yüzde 25 ve yüzde 20 oranında fiyat düşüşleri yaşandı. Öte yandan, kuru üzümde yüzde 83,3 oranında bir fiyat artışı söz konusu. Kuru üzümdeki fiyat artışını, yüzde 47,8 ile kuru incir ve yüzde 35,8 ile yumurta takip ediyor.
Üretici Mağduriyeti ve Pazar Sorunları
Şemsi Bayraktar, özellikle patates, kuru soğan ve limon gibi ürünlerde üretici fiyatlarının düşmesinin, üreticileri mağdur ettiğini belirtti. Özellikle patateste, bu yıl erken hasat ve yüksek rekolte nedeniyle fiyatların düştüğünü ifade etti. Benzer şekilde, kuru soğanda da ekim alanındaki artışa rağmen, kısıtlı ihracat ve pazar sorunları üreticilerin gelirini etkiledi.
Limon üreticileri ise, özellikle Çukurova Bölgesi’nde yüksek rekolte nedeniyle fiyatların düştüğünden yakınıyor. Meyve suyu üreticilerinin ucuza aldıkları şeftaliyi işleyip, daha yüksek fiyatlarla sattıkları belirtiliyor. Bu durumun üreticilerin maliyetlerini karşılamadığını ve üretimin sürdürülebilirliğini tehdit ettiğini vurgulayan Bayraktar, devletin sanayicilere taban fiyat belirlemesi gerektiğini önerdi.
Sonuç ve Öneriler
Genel olarak, Türkiye’de gıda fiyatlarındaki büyük farklar hem tüketicileri hem de üreticileri etkileyen önemli bir sorun. Üretici fiyatlarının düşük kalması, üreticilerin maliyetlerini karşılamada zorluk yaşamasına neden olurken, market fiyatlarındaki yüksek artışlar tüketici bütçesini olumsuz etkiliyor. Tarım ve gıda sektöründe bu dengesizliklerin giderilmesi için daha kapsamlı politikaların uygulanması gerektiği açıktır.
