Vergiler Rakının Tadını Kaçırdı, Viski Yükseliyor: Türkiye’de Alkollü İçki Tercihleri Değişti
Türkiye'de son yıllarda alkollü içki tüketiminde önemli değişiklikler yaşanıyor. Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı tarafından açıklanan verilere göre, özellikle rakı tüketimi son 20 yılda ciddi bir düşüş gösterdi. Buna karşın, viski tüketimi rekor bir artışla yüzde 1400 oranında yükseldi. Bu değişimin arkasında, vergi artışları, kaçak üretim ve farklı içki tercihlerinin etkili olduğu düşünülüyor.
Rakı Tüketimi Düşerken, Viski Tüketimi Artıyor
2004 ile 2023 yılları arasında rakı tüketimi 2,2 milyon litre azalarak 44,1 milyon litreden 41,8 milyon litreye geriledi. Yani yüzde 5’lik bir düşüş söz konusu. Özellikle 2020 yılında tüketimin 27 milyon litre seviyelerine inmesi, COVID-19 pandemisinin de etkisiyle ilişkilendiriliyor. Ancak, rakı tüketiminin düşmesinin başlıca nedeni olarak kaçak üretim ve yüksek vergi oranları öne çıkıyor.
Öte yandan, viski tüketimi 2004’te yalnızca 1,9 milyon litre iken, 2023'te 26,7 milyon litre seviyesine ulaşarak yüzde 1400’lük dev bir artış gösterdi. Bu kadar büyük bir artış, viskinin Türk içki pazarında giderek daha fazla tercih edilmeye başlandığını gösteriyor.
Veriler, Fiyat Farkının Viski Lehine Olduğunu Gösteriyor
Tüketiciler, artan vergi yükü nedeniyle daha pahalı hale gelen rakıyı tercih etmekte zorlanırken, viski ile arasındaki fiyat farkı azalınca, viski daha cazip bir seçenek haline gelmiş görünüyor. Uzmanlar, bu durumun rakı pazarında kayıplara yol açtığını, ancak viski tüketiminin artmasına neden olduğunu belirtiyor.
Şarap ve Bira Tüketiminde Artış
Rakının yanı sıra, diğer alkollü içkilerde de önemli değişiklikler yaşandı. Şarap ve bira tüketimi, son 20 yılda sırasıyla yüzde 39 ve yüzde 143 oranında artış gösterdi. Rom tüketimi ise yüzde 3000 gibi şaşırtıcı bir oranla arttı. Votka ve likör tüketimi de yüzde 200-400 arasında bir artış yaşadı.
İçki Üreticilerinin İstihdam Sorunu
Tüketimin değişmesiyle birlikte içki üreticilerinin de durumu farklılaştı. Yapılan anketlerde, bira ve rakı tesislerinin istihdam oranlarının yüzde 10'dan fazla düştüğü görüldü. Şarap üreticilerinin ise istihdam artışının sınırlı kaldığı belirlendi. Rakı üreticileri, iç pazardaki talep düşüşü nedeniyle dış pazara yönelmeye başladı. Ancak burada da beklenen başarı sağlanamadı. Rakı ihracatı, son 20 yılda 2,1 milyon litreden sadece 4,4 milyon litreye çıkabildi.
Kaçak Rakı Üretimi ve Fiyat Dengesizliği
Rakı tüketimindeki azalma ve viski tüketimindeki artışın sebepleri arasında, kaçak üretim ve yüksek fiyatlar önemli bir yer tutuyor. Kaçak rakı üretimi, devletin denetimleri ve vergiler nedeniyle büyürken, yasal üreticiler bu baskılar altında fiyatlarını artırmak zorunda kaldı. Bu da tüketicileri viski gibi daha uygun fiyatlı alternatiflere yönlendirdi.
