Ülkenin en temel sorunudur kayıt dışı istihdam, kayıt dışı ekonomi.
Kayıt dışı ekonomiden ötürü, her yıl milyarlarca lira kaybı olur
devletin. Alınan önlemlere, denetimlere, ağır yaptırımlara karşın bir
türlü önlenemez ekonominin bu baş ağrısı.
Ya merdiven altı denilen kaçak istihdam ya vergi kaçırma ya da düşük
bordro olarak her yıl artarak gösterir çirkin yüzünü.
Ekonominin kara lekesi olan kayıt dışılığın yaygın bir türü de
çalışanların aldıkları ücret yerine düşük ücret ya da asgari ücret
üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumu na (SGK) bildirilmesidir.
Ülkemizde yaklaşık 10 milyon ücretli, vergi ve SGK ya düşük ücret
üzerinden bildiriliyor.
Başka bir ifadeyle patronlar çalıştırdıkları emekçi adına daha fazla
vergi ve prim ödememek için bordro kurnazlığı yapıyor, bir anlamda
devletin gelir kaybına yol açıyor.
Bordro kurnazlığından devletin yılda ne kadar kaybı var dersiniz? Sıkı durun.
Bu kurnazlıktan, gerçek dışı bildirimlerden ötürü devlet yılda 30
milyar liranın üzerinde vergi ve prim kaybına uğruyor.
Daha fazla vergi ve prim ödemekten kaçınan kötü niyetli işverenlerin
ekonomiye ödettiği bedel, yılda 30 milyar liranın üzerinde.
Bu kayıp sadece devleti değil, çalışanları da gelecekte düşük emekli
aylığı ve diğer haklardan yoksun kalma şeklinde olumsuz etkiliyor.
Aslında yasada bordro kurnazlığı yaparak vergi ve primi düşük ödeyen
işverenleri hapis cezası da dahil birtakım yaptırımlar bekliyor.
Vergi kanunlarına göre işçi çalıştıranların, ücret bordrosu
düzenlemesi ve bu bordroda işçilerin tek tek brüt ücretleri, yapılan
kesintiler ve ödemenin belirtilerek imzallatırılıp saklanması zorunlu.
Yasalara göre düzenlemesi ve saklanması zorunlu olan belgelerin, ücret
bordrosunun yanıltıcı olarak düzenlenmesi, bordronun düşük
gösterilmesi, kaçakçılık suçu olarak kabul ediliyor.
Kaçakçılık suçunun yaptırımı ise 18 aydan 3 yıla kadar hapis cezası
olarak uygulanıyor.
Sadece hapis cezası değil.
Vergi dairesi, düşük bildirilen ücretlerin geriye dönük gelir vergisi
ve damga vergisini, üç kat vergi ziyaı cezası , vergilerini
gecikme cezası ile birlikte istiyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) da sigorta primi işçi ve işveren payını,
işsizlik sigortası primlerini cezasıyla birlikte istiyor.
Yasalarda açıkça görüldüğü gibi, çalıştırdığı işçiyi gerçek ücretinin
altında gösteren işverenler, ödeyecekleri yüklü para cezasının yanında
hapise de girebilir.
Artık her sektör ve işkolları için katsayılar var. Bu katsayıların
altında bildirimde bulunulmayacak.
Sadece işverenler değil, kurum muhasebecisi, şirket müdürü, üst düzey
yöneticileri de buna bağlı hapis ve para cezasıyla karşı karşıya
kalabilir.
Bordro kurnazlığı yaparak, düşük ücret bildiriminde bulunanlar aman dikkat.
Kurnazlığınızın ortaya çıkması durumunda hem ağır para cezaları öder
hem de özgürlüğünüzden yoksun kalırsınız.
Bildirimleri gerçek ücret üzerinden yaparak hem devlete karşı
görevinizi eksiksiz yerine getirin hem de çalıştırdığınız emekçinin
hakkını verin.
Yasalara uyan, vergisini, primini düzenli ödeyen, çalıştırdığı
emekçinin hakkını fazlasıyla veren işverenlere diyecek sözümüz yok.
Kuşkusuz, ülkemiz bu tür işverenlerin ekonomiye yaptığı katkı ile
ayakta kalacak, yükselişini sürdürecek.
