Evet tarımda başaşağı gitmeyen tek şey var: Çiftçi borçları.
Ekim 2020-2021 arası çiftçilerin bankalara ve finans kurumlarına olan borçları 30 milyar TL arttı.
Artış oranı %18.
Tarım, avcılık, ormancılık, balıkçılık üzerinden alınan toplam kredi tutarı 177 milyarı buldu.
Bunun 166 milyar TL'si bankalara, 11 milyar TL'si tarım kredi kooperatiflerine olan borç.
Buna yaklaşık 50 milyar TL'lik piyasa borçlarını da eklediğimiz de toplam tutar 227 milyar TL'yi buluyor.
Piyasa borçları ve Tarım Kredi Kooperatifi borçları hariç sadece bankalara olan kısa vadeli borç miktarı yaklaşık 44 milyar TL.
Yani çiftçilerin aynı yıl içinde ödeyecekleri ve/veya 8-12 aylık vadeli borçları.
Bilinen şekliyle büyük çoğunluğu "taklacı" borçlar.
Takla attırılan, her yıl faizi ödenip yenilenen borçlar.
Doğaldır ki; akaryakıt, gübre, yem, ilaç vb bayilere olan piyasa borçları da kısa vadeli borçlardır.
Aynı üretim döneminde ödenir.
Hasatta ödemek şartıyla alınan borçlardır bunlar.
Genellikle ayni karşılık borçlarıdır.
Yani sadece litresi, tonu, adedi, miktarı yazılır.
Ödeme zamanı yani hasattaki fiyatı üzerinden ödenir.
Kesin olarak bilenen, bilinmesi mümkün olmayan borçlar olmakla beraber; 2020 tarımsal üretim değerleri içindeki girdilere yapılan harcamalar üzerinden tahmin edilen miktarlardır.
2020 yılı fiyatları ile 50 milyar TL olarak tahmin ediliyor.
Bu durumda kısa vadeli borç toplamı 94-95 milyar TL seviyesine ulaşıyor.
&
Tüm bu sıkıntılar içinde ilginç bir durum var.
Çiftçilerin bankaların takibinde olan yani bankaların haciz işlemi altında olan borçlarında azalma oldu.
2020 yılı Ekim ayında 5,2 milyar TL olan takipteki borç miktarı 2021 Ekim ayında %14'lük azalma ile 4,5 milyar TL oldu.
Yani çiftçilerin ödememe eğilimi ya da alışkanlığı yok.
Zaten toplam borçlara göre hacizli borç tutarı yıllardır %2-3 bandında gidip geliyor.
Bu nedenledir ki çiftçiler, en güvenilir müşterilerdir bankalar için.
İmkânı olan çiftçi borcunu öder.
Çünkü çiftçi gururuna ve köyündeki güvenilirliğine düşkündür.
Buna leke sürmez, sürdürmez.
Zaten topu topu, Tarım Kredi Kooperatifleri borçları ile birlikte 7-7,5 milyar TL idi bu borçlar.
Tarım Kredi demişken oradaki duruma da bakalım.
Toplam 18.000 civarında çiftçi hacize düşmüş.
Halbuki, Tarım Kredinin yaklaşık 800.000 üyesi var.
Bu çiftçiler için 22 Nisan 2021 tarihli Resmî Gazete' de yayınlanan Torba Yasa ile yapılandırma getirilmişti.
Adına yapılandırma denebilir belki ama çiftçilere yolu kolaylama ya da rahatlama getirecek bir yasa değildi.
Yine de bütün bu zorluklara rağmen yasanın getirdiği %30 peşinat yükümlülüğü ile borçlarının bu tutarını yatıran çiftçi sayısı yaklaşık 10.600 kişi oldu.
Bütün kallavi ek faizlere rağmen.
İki milyar TL'yi aşan bu kapsamdaki borcun yaklaşık 1,4 milyar TL'si yapılandırılmış oldu.
Geriye yaklaşık 670 milyon TL ve 7.500 çiftçi kaldı.
Şimdi bu arkadaşlar için atılacak bir adıma ihtiyaç var.
Tarım Kredi Kooperatifleri gibi ülkemizin devasa tarım kurumunun bu üyelerini artık daha fazla üzmeyeceğini ve mağdur etmeyeceğini düşünmek istiyoruz.
Hatta bekliyoruz.
Diliyoruz.
Ek faiz ve yükümlülük getirmeden.
Bekleyip görelim...
