Hukuken mücbir sebep; önüne geçilmesi elde olmayan, istencin dışında olan durum demektir.
Ekşi sözlükte ; ' önceden göz önüne alınmasına ve bunun sonucu olarak ortadan kaldırılmasına olanak bulunmayan ve dış etkenlerden kaynaklanan olay.' olarak tanımlanmaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre mücbir sebep;
1- Vergi ödevlerinden her hangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede
1.1- Ağır kaza,
1.2- Ağır hastalık,
1.3- Tutukluluk,
2- Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak,
2.1- Yangın,
2.2- Yer sarsıntısı gibi afetler,
2.3- Su basması gibi afetler;
3- Kişinin iradesi dışında meydana (vukua) gelen mecburi kayıplar (gaybubetler),
4- Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısı ile defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması;
Hukuktaki ve VUK' taki tariflerine baktığımızda mücbir sebep nedir hangi haller mücbir sebepten sayılır görebilmekteyiz. Ancak yıllardan beri meslek mensuplarımızın da mücbir sebeplerden birisine maruz kaldığında mazeretinin kabul edilmesi ve mücbir sebep halinin kendisine de uygulanmasını talep eden dileğimiz hep göz ardı edildi.
KDV beyannamesi verilme süresinin son günü vefat eden bir meslek mensubumuzun durumunun dahi mücbir sebepten sayılmadığı, anne veya babasını kayıp eden meslek mensubunun mükelleflerinin beyannamelerini gönderebilmek için ofisine gitmek zorunda kaldığı çok örnek yaşadık, gördük. Her platformda da konuyu dile getirdik ve talebimizi yineledik.
Nihayet, TÜRMOB' un da ısrarlı girişimleri sonucunda ilgililer bu haklı talebe kulak verdiler ve meslek mensubunun,' Kendisi veya yakını vefat eden meslek mensuplarının beyanname / bildirimlerini verdiği mükelleflerin zor durum hükümlerinden faydalandırılması ' hakkında 15/10/2019 tarihinde 118 seri numaralı Sirküler yayımlandı. Yayımlanan Sirkülerin meslek mensuplarını ilgilendiren bölümünü aynen aktarıyorum.
'.. 3. Meslek mensuplarının kendisinin veya yakınının vefatı durumunda beyanname ve bildirimini verdikleri mükelleflerin zor durum hükümlerinden faydalandırılması
Yukarıda yer verilen düzenlemeler çerçevesinde halihazırda birçok mükellef beyanname ve bildirimlerini 3568 sayılı Kanun uyarınca yetki almış Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirler (meslek mensubu) aracılığıyla göndermek zorunda olup, meslek mensupları aracılığıyla gönderilen beyannameler mükellef tarafından verilmiş kabul edilmektedir.
Öte yandan, beyanname ve bildirimleri meslek mensubu aracılığıyla verilen mükellefler, meslek mensubunun vefatından geç haberdar olabilmekte ya da yakını vefat eden meslek mensupları, defin işlemleri ve vefatla ilgili diğer vecibelerin yerine getirilecek olması nedeniyle süreye ihtiyaç duyabilmekte, bu nedenlerle beyanname ve bildirimlerin verilme süreleri aşıldığından vergi cezaları ile muhatap olunabilmektedir.
Bu itibarla, 213 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden, meslek mensubunun kendisinin veya yakınının vefat etmesi ve vefat tarihi itibarıyla beyanname / bildirimin verilme süresinin bitimine 7 gün veya daha az süre kalmış olması durumunda, yakını veya kendisi vefat eden meslek mensubu tarafından beyanname / bildirimleri verilen mükelleflerin mezkûr beyanname / bildirim verilme süreleri ile bunlara istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme sürelerinin son günü, bunların verilmesi gereken sürenin son gününü takip eden günden itibaren 7 nci güne uzatılmıştır.
Beyanname / bildirim verme ve ödeme sürelerinin uzatılması, vergi dairelerince yukarıda belirtilen şartların oluştuğunun anlaşılması durumunda re'sen yapılabileceği gibi ilgililerin yazılı başvurusuna istinaden de yapılabilir. Vergi dairesince re'sen uzatma yapılmadığı durumlarda, bu sürelerin dolmasından önce veya sonra beyanname / bildirimleri veren meslek mensubunun kendisinin veya yakınının vefat ettiğinin ve vefat tarihinin ispat ve tevsik edilmesi şarttır.
Bu Sirküler uygulamasında; eşi ve çocuğu ile kendisinin veya eşinin ana, baba ve kardeşi meslek mensubunun yakını kabul edilir....'
Elde edilen önemli bir kazanımdır ve talep bir şekilde olumlu olarak yanıt almış bulunmaktadır.
Ancak, özellikle kadın meslektaşlarımızın durumları hiç dikkate alınmamıştır ( doğum gibi..) keza meslek mensubunun maruz kalabileceği ağır hastalık gibi örneğin.
SGK nezdinde de, kendisi veya yakını vefat eden meslek mensuplarının aylık Prim ve Hizmet Belgesini verdiği mükelleflere ilave süre tanınması için girişimlerde bulunduğunu öğrendiğimiz TÜRMOB' un, bu hususların da dikkate alınmasını sağlayacak çalışmaları yapmasını ve VUK 118 seri numaralı Sirkülere de ek taleplerin ilave edilmesini sağlayacak önerileri sunmalarını bekliyoruz.
Bu anlamda noksan da olsa elde edilen kazanımı önemsiyor, emeği geçenlere teşekkür ediyoruz.
Sevgi ve saygı ile..
