Türk şiiri 13.yüzyıldan beri etkilenmelerin tarihidir!
Divan edebiyatı, İran'dan ve Arap edebiyatından etkilenmiştir.
Divan edebiyatı sarayındır.
Tanzimat, Serveti Fünun ve Fecri Ati Edebiyatı, Batıdan etkilenmiştir.
Dünya şiiri içerisinde bunlara gerçek yenilik demek zordur.
Günümüzde divana veya heceye yeni demek, ilericilik değildir!
Aruz veya hecenin içinde şiir söylemek bizi çağdaşlaştırmaz!
Kekeme şiirle uğraşmayalım!
Fe i la tün / fa i la tün / fa i la tün / fa i lün(…Karışık…) geçmişte vardı. Halk bunun yararını görmemiştir!
Halkından uzak olan şiirin; hele de halkına yararı olmayan şiirin yaşama şansı yoktur.
Şairin işi,üniversal değerlerde şiir üreterek, şiirleriyle insanlığın dilinde, gönlünde ve bilincinde olmaktır…Çağdaş şiire varmaktır… Bu şiirin öncüsü olmaktır... Ve bu şiirler bireysellikten ulusallığa, ulusallıktan evrenselliğe adını yazdırmalıdır…
Çünkü çağdaş dünya bilimsel dünya ise, çağdaş sanatta, çağdaş insanın yetişmesine katkı sağlayacaktır…
Zira sanat özgürlük ve doğruluk yolunu karanlıklar içerisinden gösterendir…
***
Gelelim çağdaş şiire!
Çağdaş şiir 1928 de Nazım Hikmet'in Azerbaycan'da yayınlanan GÜNEŞİ İÇENLERİN TÜRKÜSÜ ile başlar.
Hatırlarsınız o kitapta Nazım Hikmet:
'Güneşi zapt edeceğiz güneşi/ güneşin zaptı yakın' demiştir.
Nazım Hikmet Azerbaycan'a, serbest şiiri getiren şairdir aynı zamanda.
Bizim için de Azerbaycan için de şiirde bu bir devrimdir!
Ülkemiz kayıtlarında bu görülmediği için, Nazım Hikmet'in 1929'da Türkiye'de yayınlanan '835 Satır'kitabı ile çağdaş şiir başlamıştır diyorum.
Zira Nazım Hikmet'in '835 Satır' kitabı 1929 daki ülkemizresmi kayıtlarında vardır.
Edebiyat tarihçileri bunu iyi bilir…
***
Gelelim bizdeki serbest şiire!
Orhan Veli, Melih Cevdet Andayve Oktay Rıfat'ın 1941 yılında birlikte yayınladıkları GARİP şiir kitabı ile serbest şiir halkın dilinde, gönlünde yer etmiştir.
Yani Nazım Hikmet'in şiirinden 11- 12 yıl sonra.
Garip akımı,(Birinci Yeni)serbest şiir ile Türkiye'de devrim yapmıştır.
Ancak bu şiirlerin bazılarında,nükte vardır.
Sonuç olarak çağdaş şiirin öncüsü, bendenize göre Nazım Hikmet'tir.
Orhan Veli sonra gelir.
Kanıtı da Nazım Hikmet'in 'Güneşi İçenlerin Türküsü' ve '835 Satır' adlı kitaplarıdır.
***
Gelelim Halk Şiirine!
Halk şiiri özgün olup, yüzyıllardır varlığını sürdürmektedir…
Hemde Orta Asya'dan günümüze…
Ahmet Yesevi'nin himmetli dörtlüklerinden günümüze yaşamıştır.
Yaşayacaktır da!
Çünkü halk şiiri, bizimdir...
Adı üzerinde, halk şiiridir…
Vesselam halkımızındır.
***
Peki kimdir Ahmet Yesevi?
Yahya Kemal:
'Bir araştırın bakalım Ahmet Yesevi kimdir? Türk milleti onda kendini bulacaktır.' demiştir.
***
Bildiğiniz gibi!...
Asırlardır nice ozanlar, nice halk sanatçıları gelip geçti.
Kalıcı olanların şiirleri, bugün de söylenmektedir…
Gelecekte de söylenecektir…
Hangimiz unutabilir 13. yüzyıldan Yunus Emre'yi, Mevlana Celalattin Rumi'yi…;14. yüzyıldan Hacı Bektaş Veli'yi…
Hangimiz unutabilir 15. yüzyıldan Kaygusuz Abdal'ı…;16. yüzyıldan Pir Sultan Abdal'ı, Köroğlu'nu…
Hangimiz unutabilir 17. yüzyıldan Karacaoğlan'ı…;18.yüzyıldan Dertliyi, Gevheri'yi…
Kim unutabilir 19 yüzyıldan Dadaloğlu'nu, Erzurumlu Emrah'ı, Bayburtlu Zihni'yi, Seyrani'yi…
Kim unutabilir 20, .yüzyıldan Aşık Veysel'i, Aşık Mahsuni Şerif'i ve Neşat Ertaş'ı?....
Kim?
Hiçbirimiz de unutmayız değil mi?
***
Bence burada önemli olan Gazi Atatürk'ün dediği gibi 'sanatımızı- kültürümüzü,kendi içimizden çıkarmaktır.'
Kendi öz kaynaklarımıza yabancılaşmamaktır.Öz değerlerimize sahip olmaktır.
Yani bizler, bilimin dışında; batıyı –doğuyu-güneyi-kuzeyi olduğu gibi ülkemize aktarmayalım.
Bu taklitçiliktir!Taklitçi olmayalım!
Doğu-İslam ve Batı-Latin kültürünün üstünde; Atatürkçü bir sentezle,çağdaş şiir içerisinde, anlamlı, has ve özgün şiirler üretelim…
Nitekim halkımızın içinden çıkan Mehmet Akif Ersoy gibi, Aşık Veysel gibi,Nazım Hikmet gibi, Aşık Mahsuni Şerif gibi, Attila İlhan gibi şairlerimiz/ ozanlarımız çıkmıştır…
(…)
(Bu örnekleri çoğaltabiliriz de…)
*/**
(Haftaya görüşmek üzere; sözünüz ışık, yönünüz bilime, sanata, çağdaşlığa,aydınlığa, barışa,dönük olması dileğiyle efendim… Sağlıkla kalın…)
