İki haftadır köşemizde Kurtuluş Yolunu yazıyoruz. İlk yazımızda "ne kadar önemli ve iyi niyetli bir proje olduğuna" değinmiş, ikincide ise "neden bir türlü ilerlemediğini" sorgulamıştık.

Projenin adının durup dururken "Ata yolu" yerine "Kurtuluş yolu" olarak değiştirilmesinin yanlışlığını vurgulamış, güzergah belirlenirken Gazi Paşa'nın "sözde İlyasköydeki Rum çeteler nedeniyle" henüz kent merkezinde başka bir istikamete yöneldiğine dair mesnetsiz ve projeyi daha baştan zaafa düşüren bir iddianın peşine düşülmesini eleştirmiştik. İlave olarak projenin konseptine aykırı (cezaevi, çöp istasyonu, kedievi, hurda araçlar gibi) unsurların bu güzergaha doluşturulmasının yanlış olduğunu söylemiştik.

Bugünkü üçüncü ve son yazımızda projenin hakikaten Samsun'a, Kurtuluş Savaşına ve Atatürk'e yakışır bir kültür ve turizm yolu haline gelmesi için önerilerimizi sıralayacağız.

Baştan ifade edelim ki, bağcıyla en küçük sorunumuz yok, biricik arzumuz üzümlerin olgunlaşarak meyveye dönüşmesine yardımcı olmaktan ibaret...

Samsun Valimiz Sayın Osman Kaymak, yeni Büyükşehir Belediye Başkanımız Sayın Mustafa Demir, İlkadım Belediye Başkanımız Sayın Necattin Demirtaş ve diğer ilgililer arzu ederse, en küçük maddi beklentimiz olmaksızın projenin gelişimine gönüllü katkı vermeye hazırız!

***

Lafı uzatmadan önerilerimizi sıralayalım:

1- Projenin adı, "Ata Yolu" olarak belirlenmeli, "İlkadım'dan Kurtuluş'a" biçiminde bir sloganla desteklenmelidir.

2- Proje için tarihçiler ve sanat tarihçilerinden oluşan bir akademik kurul oluşturulmalıdır. Ayrıca, sivil toplum kuruluşlarından oluşan bir platform kurulmalı, buna ilaveten sanatçılar ve kültür adamlarından oluşan bir "danışma kurulu" teşkil edilmelidir. Bu kurullar, iletişim ve kamuoyu desteği için aktif görev üstlenirken asıl işi yapacak olan icra kurulu ise ilgili Belediyeler ve kamu kuruluşları başta olmak üzere üst düzey bürokratlardan oluşturulmalıdır. Bu amaçla ciddi bir sekretarya ve web sitesi hizmeti üretilmelidir.

3- Çevre Yolu ile mevcut Ankara Karayolu arasındaki (Kavacık-Çakallı arası) bölümün korunabilmesi için öncelikle bu kesimde doğu ve batı tarafında paralel iki yeni gurup yolu açılmalı, günlük ulaşım ve trafik hizmetleri bu yollardan sağlanmalıdır. Cezaevi, çöp istasyonu, köylere ulaşım, tarla yolu gibi ihtiyaçlar bu paralel yollardan temin edilmeye bakılmalıdır. Bu şekilde günlük trafikten arındırılan Ata Yolu ise (+/-) 50 metrelik bölümü bir tür koruma alanı ilan edilerek sadece bu projenin amacına hizmet edecek biçimde yeni baştan düzenlenmelidir.

4- Ata Yolu'na giriş çıkışlar sadece belli noktalardan olmalı ve erişme kontrollü hale getirilmelidir. Bu yola sadece turist kafilelerini taşıyan otobüsler, turizm maksatlı yolu kullanacak özel araçlar ve bisikletliler alınmalıdır.

5- Cezaevi ve çöp istasyonu gibi konsepte zarar veren yapılar perdelenerek giriş - çıkışları paralel gurup yollarından sağlanacak biçimde kamufle edilmelidir.

6- Henüz özgün kimliği fazla bozulmamış olan Çakallı'dan içeri giden kesimde yapılaşmaya izin verilmemeli, gerekli yerlerde paralel gurup yolları açılarak vatandaşların günlük ulaşım ihtiyaçları başka biçimde karşılanmalıdır.

7- Yolun görünümü, 1910-20 dönemindeki halini anımsatacak biçimde olmalıdır. Asfalt ya da beton kaplama yerine şose ya da toprak / taş görünümlü malzemeler ile özgün bir görsel kimlik elde edilmelidir.

8- Uygun noktalar belirlenerek buralarda Kurtuluş Savaşının kahramanlarına dair anıt ve rölyefler oluşturulmalıdır.

9- Rota üzerindeki tarihi han, ev, değirmen gibi yapılara Kurtuluş Savaşı ile hiçbir ilgisi olmayan zorlama ve yapay işlevler uydurulmamalıdır. Elbette bu tür yapılar mümkünse restore edilmeli, ancak yerine göre müze, motel, restoran, kafeterya, rekreasyon alanı, hediyelik eşya satış yeri gibi fonksiyonlar için kullanılmalıdır.

10- Rota üzerinde belirlenen uygun bazı köyler, özel bir restorasyon desteği sağlandıktan sonra kır lokantaları, butik moteller, köy ürünleri ve hediyelik eşya satış yerleri ve açık hava müzeleri gibi amaçlar için seçilmeli; bazı köy sakinlerinin bu amaçla eğitilerek gelir elde etmeleri sağlanmalıdır.

11- Rota üzerinde konsepte uygun bir tasarımla hazırlanmış, farklı özellik ve büyüklüklerde yeterince otel açılması teşvik edilmelidir.

12- İşin tamamını bir kerede bitirmek yerine, etaplar halinde hizmete açılmasında yarar vardır. Elbette yolun tümü üzerinde tasarım ve koruma çalışmaları bir bütün halde yürütülebilir. Ancak imalat, bütçe imkanları göz önünde bulundurularak etaplar halinde düşünülmelidir.

13- Projenin finansmanı için Ankara'dan destek sağlanmalıdır. Ayrıca ulusal çaplı bir gayret ile yatırımcı ve sponsor desteği arayışına girişilmelidir. Böyle anlamlı bir projeye ilgi gösterecek ulusal çapta sermaye gurupları bulunabilir.

14- Proje çerçevesinde oluşturulacak ağaçlandırma alanlarında bağış karşılığı fidan dikilerek önemli bir bütçe sağlanabilir.

15- Rota üzerinde trafik işaretlemesinden oto korkuluklara, istinat duvarından köprü ve menfezlere kadar konsepte uygun özgün tasarımlar yapılmalı, özel tasarım görsel malzemeler seçilmelidir.

16- Güzergahın ulusal çapta tanıtımı için bisiklet yarışı, maraton gibi spor etkinlikleri yapılmalıdır.

17- Atatürk'ün İstanbul'dan Samsun'a hareketinden Amasya tamimine kadar olan dönemi anlatan kitap, roman, çizgi film, belgesel, TV dizisi gibi kültür- sanat eserlerinin ortaya çıkartılması teşvik edilmelidir. Bu rota için özel bestelenmiş bir marş üzerinde çalışılabilir.

18- Orta vadede projenin ilk etapları tamamlandıktan sonra turizm şirketlerinin Samsun'a "Ata Yolu Rotası" içerikli turlar düzenlemesi teşvik edilmelidir.

***

Son söz... "Ata Yolu" projesi, Samsun'a ulusal çapta bir anıt kazandırma vizyonu ile devam ettirilmeli, asla sulandırılmamalı, siyasete kurban edilmemeli ve sebat edilerek tamamlanmalıdır.