Sevgili okurlar, bu hafta sizlerle birçoğumuzun sık sık duyduğu hatta 'ailemin de işinde yükü hep benim üzerimde. Kimsenin ne beni düşündüğü var ne de sorduğu, artık tükendim' gibi cümlelerle bahsettiği tükenmişlik sendromu hakkında konuşacağız. Tükenmişlik sendromu, uzun süre devam ederek kendini gösteren strese karşı kişinin zihinsel, fiziksel ve duygusal anlamda vermiş olduğu tepkilerin tümüne verilen addır. Kişi bu durumda kendini her taraftan kuşatılmış bir kale gibi hisseder, her anlamda çökkün durumdadır. Zamanla alması gereken sorumlulukları almak istemez, yapması gereken görevleri yapmak istemez, verilmesi gereken tepkileri vermekten kaçınır. Kısacası zamanla işlevselliğinde azalma görülür. Tükenmişlik sendromunun belirtilerine bakacak olursak fiziksel açıdan baş ağrısı, yorgunluk, uykuda düzensizlik, kas gerginliği, çarpıntı ve iştahta azalma diyebiliriz. Duygusal açıdan ise güçsüzlük hissi, umutsuzluk, sinirlilik, alacağı kararlara karşı inancını kaybetme, benlik saygısını zamanla yitirme olarak sayabiliriz. Peki, kişiyi tükenmişliğe götüren faktörler nelerdir gelin hep birlikte bakalım…
İnsanlar aldıkları sorumlulukları yerine getirmek adına çaba sarf ederler ve bu çabanın sonucunda takdir edilmek isterler. Ancak bu takdirin olmadığını görmek onları hem sorumluluk almaktan kaçınmaya hemde sorumluluk almaktan kaynaklı olarak tükendiklerini hissetmelerine neden olabilir. Kişiyi tükenmişlik noktasına getiren sorunlara bakacak olursak çoğunun iş ve aile ortamından kaynaklı olduğunu söyleyebiliriz. Kişinin iş ortamında emeğinin karşılığını alamaması, motive edilmemesi, çalışma saatinin dışında sürekli olarak ek mesailere kalması, iş arkadaşları ile kurduğu ilişkilerin sağlıklı olmaması kişinin tükenmesine yol açabilir. Aile ortamında da yine motive edilmeme, bütün ailenin yükünü tek başına üstlenme, fazla mükemmeliyetçi tavırda olma, her şeyi hayır diyemeden onaylama kişinin tükenmişlik hissetmesi için tetikleyici unsurlardır. Peki, tükenmişliği önlemek için neler yapılabilir?
Öncelikle motivasyonun hayatımız için ne kadar önemli olduğunu bilmekte fayda var. Başkalarının sizi motive etmesini beklemeden sizde kendinizi motive edici faktörler bulabilirsiniz. Böylece yaptığınız işi hem severek hemde sorumluluğunu alarak yapmış olursunuz. Bu noktada gerçekçi hedef koymak koyulan hedefi uzun veya kısa vade olarak köklerine ayırarak plan yapmakta çabuk pes etmemenizi sağlayacaktır. Sizi memnun etmeyen sorunları başkalarıyla doğru iletişimi kurarak paylaşmak, yaşadığınız sorunları tespit etmek ve çözüm önerilerinde bulunmakta yardımcı olacaktır. Kendinizin eksik veya güçlü yönlerini keşfetmek bunu listelemek ve eksileri iyi hale getirebilmek için yapabilecekleri araştırmakta tükenmeniz için engelleyici olacaktır. Yaptığınız şeylerde hata payınızın olduğunu kabul etmekte mükemmeliyetçiliğinizi törpülemenizi sağlayacaktır. Stresle baş etme becerisi geliştirmek adına bir psikologtanda yardım alabilirsiniz. İyi hafta sonları dilerim…
