Kan şekerinin hastanın kendisi veya ailesi tarafından ölçülmesi diyabetli hastaların kan şekeri kontrolünde çok önem taşımaktadır.
Kan şekerini ölçmenin bazı püf noktaları vardır.
*Kan şekeri ölçüm çubuklarına strip denir.
* Striplerin son kullanma tarihine bakılır. Son kullanma tarihi geçmemiş olmalıdır.
* Stripler dışarıda hava ile temas halinde bekletilmemeli hemen kullanılmalıdır.
*Alüminyum korumalı tek tek ambalajlanmış çubuklar hava ile temas etmez. Kullanışlıdır. Ama yaygın kullanımda değildir.
* Striplerin kapağı açık bırakılırsa, havanın nemini emeceklerinden kanı daha az emerler. Dolayısı ile ölçüm sonucunu olduğundan düşük çıkarabilirler.
* Bir strip alınır alınmaz, diğerlerinin nem almaması için kapak sıkıca kapatılmalıdır.
Yeterli ve ideal bir kan damlası elde edebilmek için:
*Eller ılık su ile yıkanır veya mikrop öldürücü bir solüsyon ile silinir.
*Elin soğuk olması durumunda parmak uçlarına bol kan gelmesi için eller ovuşturulur veya aşağıya doğru 8-10 kez sallanır.
Kan şekeri ölçüm cihazları, düzenli olarak bakım ve kalibrasyondan geçirilmelidir. Hastanelerimizdeki diyabet eğitim merkezlerinde çalışan diyabet hemşirelerimiz cihazların doğru ölçüp ölçmediğini başarı ile kontrol etmekte, kan şekeri ölçüm cihazlarının ölçümlerinin tamamını bilgisayara aktarabilmekte ve bilgisayar dökümünü çıkarabilmektedirler.
*Kan şekeri ölçüm stripi cihaza uygun alınmalıdır. Reçete ile eczaneye gidildiğinde cihazınız yanınızda olmalıdır.
*Doktorunuza kontrole gittiğinizde de cihazınız mutlaka yanınızda olmalıdır.
Hap kullanan, insülin kullanan veya her ikisini de kullanan diyabet hastaları tedavilerini takip için başlangıçta aşağıda belirttiğim zamanlarda kan şekerlerini ölçmelidirler.
Tedavileri yoluna girdiğinde ise kan şekeri ölçüm sıklığını durumlarına göre ve hekimleri ile bağlantı kurarak azaltabilirler. Glisemik indeks ve glisemik yük kavramlarını öğrenip uygulayanlar, çok daha az ölçümle takiplerini yapar.
ÖLÇÜM SIKLIĞI HER HASTADA FARKLI OLABİLİR:
Reaktif hipoglisemili yemeğin 3-5 saat sonrası şekeri düşen hastalar;
*Diyabet diyeti yapıyorlar, ara öğün yiyorlarsa kan şekerlerinin kontrolü gerekmez.
* Ekmek, pilav, makarna,tatlı yedikten 3 ila 5 saat sonra terleme, aşırı şeker isteği şikayetleri anında kan şekerlerine bakabilirler.
Gizli şeker testi ile tanı alan gizli Tip 2 Diyabet hastaları :
*İradeli, diyetine ve sporuna dikkatli iseler kan şekerlerini takip etmelerine gerek yoktur.
*Yememeleri gerektiği halde bol miktarda ekmek, pilav, makarna,tatlı yerlerse öğünün başlangıcının iki saat ardından tokluk kan şekerlerine bakmalıdırlar.
Hap kullanarak tedavi olan tip 2 diyabetliler:
* Günde en az bir kez yemeğin başlangıcından iki saat sonra tokluk kan şekeri bakılmalı,
*Yine en az haftada 2-3 kez açlık kan şekeri bakmalıdırlar.
Hap kullanımına ilave olarak günde tek doz bazal insülin kullanan tip 2 diyabetliler:
*Her gün sabah uyanınca açlık kan şekeri ne ve öğlen veya akşam yemek öncesi kan şekerine bakmalı böylece tek doz insülininin dozunun yükseltilip azaltılacağı hakkında fikir sahibi olmalıdır.
*Kullanılan hapların yeterliliği konusunda fikir sahibi olmak için de yine her gün en az bir kez yemeğin başından iki saat sonra tokluk kan şekerlerine bakmalıdırlar.
Sabah ve akşam günde 2 kez karışım insülin yapan Tip 2 Diyabetliler:
* Mutlaka öğle yemeğinin başlangıcından iki saat sonra tokluk kan şekerine bakmalı, insülin yapmadıkları öğünün ardından kan şekerinin değerini mutlaka doktorlarına söylemelidir.
*Her gün sabah açlık ve günde en az 2 kez Tokluk Kan Şekerleri ne bakmalı. İnsülin dozlarının yeterliliği hakkında bilgi edinilmelidir.
Sabah, öğle ve akşam günde 3 kez karışım insülin yapan Tip1 ve Tip 2 Diyabetliler:
*Her gün sabah açlık ve günde en az 2 kez Tokluk Kan Şekerleri ne bakmalı, gerektiğinde yemek öncesi kan şekerlerini de ölçmeli, insülin dozlarının yeterliliği hakkında bilgi edinilmelidir.
Günde 1 kez bazal 3 kez de kısa etkili olmak üzere 4 kez insülin yapan Tip 1 ve Tip 2 Diyabetliler:
*Kullandıkları bazal insülinlerin yeterliliğini ölçmeleri için:
-Sabah Açlık Kan Şekerine ve yemek öncesi kan şekerlerine bakmalı, bazal insülin dozunu ayarlamalıdılar.
*Kullandıkları kısa etkili yemek öncesi yaptıkları insülinlerinin doz ayarı için:
-Karbonhidrat sayım yöntemini, glisemik indeks ve glisemik yük kavramlarını mutlaka öğrenmelidirler. Bu bilgiler eşliğinde
-Gündüz yemek öncesi kan şekerlerine her gün bakarak, yemekteki karbonhidrat miktarına göre, yapacakları insülin dozuna karar vermelidirler.
-Yemekten iki saat sonra tokluk kan şekeri değeri ile de yedikleri yemeğe göre doğru insülin yapıp yapmadıklarını ve yapmaları gereken yemek sonrası birinci saatte yürüyüş gibi bir aktivitenin kan şekerlerine olan etkisini ölçerler.
-Ayrıca yatmadan önce de tokluk kan şekerine de bakmaları gerekir.
Başlangıçtaki sık ölçümler, bir süre sonra yerini tecrübeye bırakır. Hastalarımız daha az ölçümlerle mükemmel kan şekeri sonuçlarını yakalarlar.