Sıfır reel faiz oranı hedeflemenin aşağıda açıklandığı gibi bazı avantaj ve dezavantajları olabilir.
Sıfır Reel Faiz Oranı Hedeflemenin Avantajları
Sıfır reel faiz oranı hedeflemenin avantajları şunlardır: Daha adildir, uygulaması kolaydır, riski ve maliyeti azaltır, ekonomik istikrarı güçlendirir.
Daha adildir
Mevcut uygulamada, faiz oranı dönem başında belirlendiği ve enflasyon oranı dönem sonunda belli olduğu için, dönem başında belirlenen faiz oranı dönem sonunda gerçekleşen enflasyon oranından büyük veya küçük olabilir. Faiz oranı, gerçekleşen enflasyon oranından büyük olursa ödünç alan, faiz oranı gerçekleşen enflasyon oranından küçük olursa ödünç veren zararlı çıkar.
Sıfır reel faiz oranı hedeflemesinde, ödünç verenin satın alma gücü dönem boyunca korunur. Ödünç veren, ödünç vereceği sermayesi ile dönem başında ne kadar mal ve hizmet satın alabiliyorsa, dönem sonunda da aynı miktarda mal ve hizmeti satın alabilir.
Uygulaması kolaydır
Mevcut uygulamada, faiz oranı dönem başında belirlendiği ve enflasyon oranı dönem sonunda belli olduğu için, mevduat sahipleri ve girişimciler bankayla faiz pazarlığı yaparlar. Pazarlık zaman zaman sertleşir ve sistemi sürdürmek zorlaşır.
Sıfır reel faiz oranı hedeflemesini uygulamak son derece kolaydır. Mevduat bankada ne kadar süre kalırsa, gerçekleşen enflasyon oranında değeri artırılır. Mevduat sahipleri ve girişimciler bankayla faiz pazarlığı yapmazlar.
Riski ve maliyeti azaltır
Mevcut uygulamada faiz oranı dönem başında beklenen enflasyona göre belirlenirken, dönem sonunda gerçekleşen enflasyonun beklenen enflasyondan farklı çıkabilecek olması risk oluşturur. Risk maliyet demektir, risk arttıkça maliyet artar. Mevduat sahipleri ve girişimciler bankayla faiz pazarlığı yaparlar. Ödünç veren riskini minimize etmek için yüksek faiz oranında ısrar eder, faiz oranı artar. Faiz oranı artışı girdi maliyetlerini ve enflasyon oranını artırır.
Sıfır reel faiz oranı hedeflemesinde ödünç verenin yüksek faiz oranında ısrar etmesi diye bir sorun yaşanmaz. Çünkü dönem sonunda yüzde kaç enflasyon gerçekleşirse, verilen ödünç aynı oranda artırılır. Enflasyon oranı yüksek gerçekleşirse artış yüksek, düşük gerçekleşirse artış düşük olur. Mevduat sahipleri ve girişimciler bankayla faiz pazarlığı yapmazlar.
Ekonomik istikrarı güçlendirir
Mevcut uygulamada gerçekleşen enflasyonun beklenen enflasyondan farklı çıkabilecek olması yüzünden mevduat sahipleri ve girişimciler bankayla faiz pazarlığı yaparlar. Gerçekleşen enflasyonla beklenen enflasyon arasındaki makas açıldıkça vadeler kısalır. Mevduat sahipleri mevduatlarını hemen çekmeye çalışabilirler, panik yapabilirler.
Sıfır reel faiz oranı hedeflemesinde ödünç verilen sermaye ödünç verilen süre boyunca enflasyona karşı korunduğu için ödünç alıp vermede uygulanan vadeler uzayabilir. Girişimciler daha uygun maliyetli ve daha uzun vadeli fon temin edebilirler. Uzun vadeli büyük yatırımlara girişmekte daha cesur olabilirler.
Sıfır Reel Faiz Oranı Hedeflemenin Dezavantajları
Sıfır reel faiz oranı hedeflemenin dezavantajları şunlardır: Spekülatif döviz alımlarına karşı etkisizdir, yabancı sermaye çekmede yetersiz kalabilir.
Spekülatif döviz alımlarına karşı etkisizdir
Mevcut uygulamada, spekülatif amaçlı döviz alımı artarsa, merkez bankası faiz oranlarını artırıp spekülatif sermayeyi vadeli mevduat hesaplarında bloke ederek döviz kurlarındaki ani artışı frenleyebilir.
Sıfır reel faiz oranı hedeflemesinde, merkez bankası nominal faiz oranı belirleyemez. Nominal faiz oranı dönem sonunda enflasyon oranına eşit olarak kendiliğinden belirlenmiş olur. Dolayısıyla spekülatif döviz alımlarını faiz oranını artırarak frenlemek mümkün olmaz. Spekülatif döviz alımlarına idari ve mali tedbirlerle mani olmak gerekir.
Yabancı sermaye çekmede yetersiz kalabilir
Mevcut uygulamada sermaye yetersizliği çeken ülkeler, pozitif reel faiz politikasıyla yabancı sermaye çekmeye çalışmaktadırlar.
Sıfır reel faiz oranı hedeflemesinde bu mümkün olmayabilir. Bazı ülkeler pozitif reel faiz oranı politikası izlerken bir ülke sıfır reel faiz oranı politikası izlerse, uluslararası sermaye pozitif reel faiz oranı izleyen ülkeleri tercih edebilir. Yabancı sermaye sıfır reel faiz oranı hedefleyen ülkeyi terk edebilir. Yabancı sermaye azalışı döviz kurularının artmasına yol açabilir.
Sonuç itibariyle sıfır reel faiz oranı hedeflemesi politikasının avantajları dezavantajlarından daha baskındır. Bu yöntemin uygulanması önündeki en büyük engel aşırı faizle beslenen sermaye çevreleridir. Onlar başlangıçta sistemi başarısız kılmak için ellerinden geleni yapacaklardır. Zamanla sistem oturduğunda düşük enflasyonlu, güçlü ve istikrarlı bir ekonomiye kavuşmak mümkün olabilecektir.
