Ekonomik dar boğazı aşabilmek ve borçlarını yapılandırarak iflastan kurtulabilmek adına iflasın bir adım öncesi olarak nitelenen Konkordato taleplerinin özellikle 2018 yılının son çeyreğinde had safhaya ulaştığı bilinen bir gerçektir.
Bu çerçevede arayışlarını sürdürmekte olan iş dünyası yine süreçte şirketleşme modelini tercih etmeye başlamış ve kurumsallaşmanın yollarını arar olmuştur. Bu arayış içinde olan ferdi işletmeler, adi ortaklıklar vb. tür değiştirerek sermaye şirketine dönüşmek veya kurulu bir sermaye şirketine devir olmak gibi yollar aramaktadırlar.
Kuşkusuz tercih edilecek yol ve yöntem ne olursa olsun belli kuralların uygulanması gerekmektedir.
TC. Gelir İdaresi Başkanlığı Ankara Vergi Dairesi Başkanlığının 28.09.2018 tarih ve 90.792.880-155.13.04(4775)-383496 sayılı özelgesi bu konuya ışık tutacak hükümler içermektedir.
Söz konusu özelgeyi önemli bölümleri ile aktarıyorum.
'.........adi ortaklığın anonim şirkete dönüştürülmesine ilişkin olarak düzenlenen kağıtlara damga vergisi, bu kapsamda yapılacak işlemlere ise harç istisnası uygulanıp uygulanmayacağı hususunda Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmıştır.
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu; 9 uncu maddesinde, bu Kanuna ekli (2) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisinden müstesna olduğu hükme bağlanmıştır.
Mezkur Kanuna ekli (2) sayılı tablonun 'IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar' başlıklı bölümünün (16) numaralı fıkrasında 16. anonim, eshamlı komandit ve limited şirketler ile yatırım fonlarının kuruluşlarına, pay devirlerine, sermaye artırımlarına ve süre uzatımlarına ilişkin olarak düzenlenen kağıtların damga vergisinden istisna olacağı hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan, 492 sayılı Harçlar Kanunun 123 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında "Anonim, eshamlı komandit, limited şirket ve kooperatiflerin kuruluş, pay devri, sermaye artırımı, birleşme, devir, bölünme ve nev'i değişiklikleri nedeniyle yapılacak işlemler ile Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri (Bu kooperatifler tarafından bankalardan kullandırılacak krediler için verilecek kefaletler ile Kredi Garanti Fonu İşletme ve Araştırma Anonim Şirketi tarafından verilecek kefaletler dahil) bankalar, finansman şirketleri, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilere, bunların teminatlarına ve geri ödenmelerine ilişkin işlemler (yargı harçları hariç) bu Kanunda yazılı harçlardan müstesnadır." hükmü yer almaktadır.
Öte yandan, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 184 üncü maddesinde, "Tür değiştirmede, yeni türün kuruluşuna ilişkin hükümler uygulanır; ancak, sermaye şirketlerinde ortakların asgari sayısına ve ayni sermaye konulmasına ilişkin hükümler uygulanmaz." hükmü yer almaktadır.
Buna göre, adi ortaklıkların nev'i değiştirmesi işleminin yeni bir anonim şirket kurulmasına ilişkin işlem olarak değerlendirilmesi durumunda,
6102 sayılı Kanunda öngörülen şartları taşıması kaydıyla nevi değişikliği suretiyle yeni anonim şirketin kurulmasına ilişkin işlemlerin harçtan, bu işlemlerle ilgili olarak düzenlenen kağıtların damga vergisinden müstesna tutulması gerekmektedir...'
Özelgeden anlaşıldığı kadarıyla ferdi işletmelerin, adi ortaklıkların sermaye şirketlerine dönüşmesi, devretmesi işlemlerinde 6102 sayılı Kanunda yer alan şartları haiz olmak koşuluyla harç ve damga vergisinden müstesna oldukları anlaşılmaktadır.
NOT:
28.Ocak.2019 tarihli 'SAMSUN AKADEMİK ODALAR BİRLİKTELİĞİ...' başlıklı köşe yazımda, katılımcı odaları yazarken katılımları ile birlikteliğe güç veren Kimya Mühendisleri Odasını sehven dahil etmemişim. Şube başkanı Sayın Osman Nuri PİLGİR ve oda üyelerinden özür diliyorum.
