ANAYASA

n İlk Anayasa, Osmanlı döneminde 23 Aralık 1876 yılında, Kanun-i Esasi olarak kabul edilmiş olmasına rağmen bir yıl bile olmadan dağıtılan Meclis-i Mebusan ile tarihin sayfaları arasına gömülmüştür. 23 Nisan 1923 tarihinde toplanan TBMM’de bir anayasa olmadığı için bunun yerine geçecek olan 5 maddelik kanunu kabul etmiştir. İlk Anayasa, 20 Ocak 1921’de TBMM’den geçerek yasalaşmıştır. Türkiye için önemli olan ve Atatürk Anayasası olarak bilinen, anayasa, 20 Nisan 1924 yılında kabul edilmiştir. Bu anayasa uzun ömürlü olmuştur. 27 Mayıs’tan sonra ise askeri yönetimin hazırladığı ve referanduma sunulan anayasa % 61,50 oranında kabul oranı ile 09 Temmuz 1961 yılında yasalaşmıştır. 12 Eylül 1980’den sonra ise, yine askeri yönetimin hazırladığı Anayasa, referandumla 07 Kasım 1982’de % 91,37 oranındaki oyla kabul edilmiştir. Buradan da görüleceği üzere, Cumhuriyet tarihimizde 1924 anayasası sivil anayasadır. Bundan sonraki, 1961 ve halen yürürlükte olan 1982 anayasası olağanüstü durumların anayasalarıdır. Şunu açıkça ifade etmek gerekir ki, askeri yönetim tarafından kabul edilen 1982 anayasası, geçen 31 yıl içinde çok tenkit edilmesi ve vesayet anayasası olarak isimlendirilmesine, birçok hükümetlerin gelip geçmesine rağmen değiştirilememiştir. Bunun sebebi ise açık olarak ortadadır. Kültür olarak hep tenkit etme özelliğimiz önde gelmektedir. Her seçimden sonra TBMM’nin taşın altına elini sokmak istememesinden kaynaklanmaktadır. Özel olarak diğer bir hususu belirtmek gerekir ise, muhalefette iken tenkit edilen kanunların yönetime büyük haklar vermesi nedeniyle iktidara gelince, bu haklardan yararlanmak sebebi ile, vazgeçilmesinden kaynaklanmaktadır.

n Şu anda önümüzde çok gecikmiş olmasına rağmen bir anayasa süreci bulunmaktadır. Hazırlanmakta olan anayasada, ülkemizde barışın sağlanması ile ilgili olan süreç ile ilgili çok önemli hususlar bulunmaktadır. Özellikle, anayasamızın ilk üç maddesi üzerinde tartışmaların olacağı gerçektir. Bunlardan birisi veya en önemlisi “Türk” kelimesidir. Şimdiye kadar belki ben farkında değildim, ama bu kelimden bu kadar korkulduğunu duymamış ve görmemiştim. Bunun yerine konulacak diğer önerileri inceleyelim: Türkiyeli olmak veya Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak ibarelerini ele alacak olur isek, bu kelimeler, Türk kelimesinden türetilmiş değiller midir? Eğer bunun yerine, başka bir ibare türetilmek isteniyorsa, bu ayrı bir husustur. Çanakkale şehitlerini rahmetle andığımız bu günlerde, “Milli ve Manevi Değerlerle” kazandığımız bu zaferdeki, milli değerin “Türk” olduğundan; manevi değerin ise “İslam” olduğundan kimin şüphesi vardır. Bu şekildeki ifadeleri kullanmak kafatasçı bir milliyetçilik, daha doğrusu şovenizm midir? Öncelikle, sağlam bir mantık ile bunu düşünerek buna karar vermemiz gerekir. Eğer bu ifadeler suç ise, 18 Mart’ta dinlediğim bütün konuşmacıları ve gazete yazarlarını suçlamak gerekir. Anayasadaki ikinci önemli kelime ise, “Laik” liktir. Bir taraftan AB ile uyum kanunları üzerinde yoğunlaşacak ve bir taraftan da Türkiye Cumhuriyeti’nin çimentosu olan laiklikten vazgeçeceksiniz veya bunu kimi grupların menfaatine olacak şekilde yorumlayacaksınız. Bu şekildeki ifadeler, benim gibi olanlar için problem olmayabilir, fakat TC’nin birlik ve beraberliğine indirecek en önemli darbedir. Kendi din veya mezhep anlayışımız içinde diğerlerini yok sayamayız, onlar hakkında değerlendirme yapamayız. Demokratik düzende içinde, her ne kadar çoğunluğun oyları yönünde kanunlar çıkarılmakla birlikte; azınlığın veya azınlık olarak kabul edilenlerin haklarının da korunması gerekir. Yeni çıkarılmak istenen anayasada en önemli maddelerden biri de başkanlık sistemidir. Şeklinin ne olacağı belli olmamakla birlikte, hükümet yanına bir partiyi alarak, referandum ile işi hal etmek meylindedir. İktidar partisinin 327 milletvekili, BDP’nin 29 milletvekili ve bağımsız olarak 7 milletvekili bulunmaktadır. Oylamada 367 sağlanması beklenmediğine göre, iktidar 330 oy ile referanduma gitmeği planlamaktadır. Yalnız, barış sürecini ilgilendiren maddeler ile, başkanlık sisteminin aynı kefeye konulması bazı problemleri beraberinde getirebilir. Sivil ve vesayet anayasası olmayacak şekilde bir yasanın kabul edilmesi dileğiyle saygılarımı sunarım.