Geçen haftadaki yazımda Planlı Eskitme'den bahsetmiştim. Bu haftada planlı eskitmenin çeşitlerinden bahsederek konuyu noktalayacağım.
Sistematik Eskitme: Piyasaya çıkarılacak ürünün bir önceki üründeki özelliklerinden daha üstün olduğunu göstermek moda ve trend kelimeleri ile yeni özellikler ile ürünlerimizdeki eksiklikleri bizlere yansıtılması yeni çıkan ürünlerin özelliklerinin insanların zorunlu ihtiyacıymış gibi gösterilmesidir. Telefonlar, tabletler, bilgisayarlar yoğun örnekleri.
Stil Eskitme: Ürünümüzün görselliğindeki farklılıklar ve detayların değiştirilerek yenilenmesi bir arabanın yeni kasasının çıkması bir telefonun parlak renkte olanının piyasaya sürülerek göz zevklerine hitap edilmesi de planlı eskitmenin bir parçasıdır.
Bildirimle Eskitme: Dijital ürünlerimizin bildirimleri yeni akıllı televizyonlarımızın akıllı kumandalarının pili zayıfladığında pili zayıf değiştirin demesi kadar basit bir olaydır veya telefonunuzun bataryası erken bitmeye başlamış sürekli batarya zayıf sinyalinin vermesi gibidir. Bu yöntem günümüzde az kullanılsa da planlı eskitmenin bir parçasıdır.
Tüketerek Eskitme: Ürünümüzün çalışması için başka bir ürüne ihtiyaç duyulmasıdır. Örneğin Kumandanın pili gibi örnek verebiliriz. Bu gibi ürünlere ikame ürün yani tamamlayıcı ürün denir. Tüketerek eskitmeye yani diğer bir ürüne ihtiyaç hissettirir. Başka bir örnek ise bu şarj bataryasını alırsan telefonun şarjının bitmemesine yardımcı olur gibi.
Büyüklerimizin eskiden "evladiyelik" olarak nitelendirdiği ürünlerin hangisi için şu anda aynı ifadeyi kullanabiliyoruz?
Meşhur sönmeyen ampulü bilmeyen yoktur. Amerika'da bir itfaiye istasyonunda bulunan bu ampul takıldığından bu yana 110 yıldır aynı şekilde yanıyor. Shelby Electric şirketi tarafından üretilen bu ampulün hala çalışmasının sebebi ise planlı eskitmesi olmadığı için. Öyle ki internetten canlı olarak bu ampulü izleme imkanı sağlanıyor. Düşünün bu ampulü çeken kamera bile 2 kere bozulmuş ve değiştirilmiş.
Hayatlarımızı kredi çekerek ya da borç alarak ihtiyacımız olmayan şeyleri tüketmekle geçiriyoruz. Üreticilerin ürünlerin ömürlerini nasıl ve neden kasıtlı olarak kısaltmaya başladıkları bu yüzyılda, kalıcı olan hiçbir şey yok. Kullandığımız tüm ürünler ve materyallerin bir ömrü olduğunu ve hepimiz bu planlı eskitmenin parçası olduğumuzu unutmayalım.
Serkan Eskalen
