Yılbaşından bu yana dövizdeki hareketlenme ve diğer ekonomik göstergeler erken seçimi zorunlu kılmış, seçimlerin ardından iktidar, her ne kadar kitlelere 'kriz yok, bu dış güçlerin oyunu, bizi ekonomik olarak zorlamaya çalışıyorlar, onların doları varsa, bizim de Allah'ımız var!..' tarzı açıklamalar yapılmış olsa da sonuç ne yazık ki değişmemiştir. Dövizdeki % 50'ye varan artış piyasadaki fiyatlara yansırken, çarşı pazar yangın yerine dönmüştür. Şirket iflasları, işten çıkartılan işçiler, kapanan işletmeler, artan işsizlik ve enflasyon…
Açıklanan ekonomik program ve mevduat faizlerindeki artış kararı, tüketici enflasyonunun da öngörülen oranların çok çok üstünde gerçekleşeceğini göstermektedir.
Enflasyon dar gelirli, sabit ücretli insanların yoksullaşması demektir. On liranızla on tane simit alırken, zam geldiğinde, eğer altı simit alıyorsanız, dört tane simidiniz alınmış, bir başka yere veya kişiye aktarılmış demektir. İster borç ödemelerine aktarılsın, ister kamu harcamalarına, ister başka yere… Sonuç değişmez, siz yoksullaşır, krizin faturasını da siz ödemiş olursunuz.
Uzun süre, dışarıdan bulunan ucuz para, tüketime harcanmış; üretime harcanmayan bu kaynaklar, dışarıdan her türlü ürünün (et, fasulye, nohut, hatta saman…) ithalatı, içeride üretim yapılmamasına neden olmuştur.
Fıkrada olduğu gibi: Lokantanın camında 'siz yiyin, hesabı torununuz ödesin!' ilanını gören adam içeri girer, tıka basa karnını doyurur. Tam çıkarken garson hesabı uzatır. Ama der adam ,'camda torununuz ödesin' diye yazıyor. Doğrudur efendim, bu dedenizin hesabı!...
Hesapsız harcamalar sonunda oluşan, aşırı kamu ve özel sektör borcu, kolay çevrilemez olunca kriz ortaya çıkmıştır. Artık dışardan ve içerden ucuz para bulmak mümkün değildir. Sadece bu yıl çevrilmesi, ödenmesi veya yapılandırılması gereken borç,200 milyar doların üzerindedir!..
Önümüzdeki en az iki üç yıl, bu ekonomik krizin etkilerini yaşayacağız. Daha sade bir yaşam, daha az tüketim, daha sağlıklı bilgilendirme ve daha çok yardımlaşma ve dayanışmaya ihtiyacımız olacak…
Alpaslan ÇEPNİ
