Türk hicvinin önemli isimlerindendir Şair Eşref. Sultan Abdülhamit devrinin korkunç hafiye teşkilatının insanlara nefes aldırmadığı bir dönemde sultandan sadrazama, vezirlerden valilere nice devletlileri en ağır şekilde hicvetmiş.
Bir şiirinde Eylemem ölsem de kizbi ihtiyar,/ Doğruyu söyler gezer bir şairim;/ Bir güzel mazmun bulunca, Eşrafa! / kendimi hicv eylemezsem kafirim.der. Kizbi ihtiyar yalan söylemek demektir. Ölsem de yalan söylemem, doğruyu söyler gezerim diyebilmek büyük meziyettir ve her kula nasip olmaz.
Talihinden de yakınır Kör kader saikımız oldukça/ Atlı girsek hana harlı çıkarız/ Bizde oldukça bu baht-ı nasaz/ Hızr-ı görsek de zararlı çıkarız der. Har eşek, Baht-ı nasaz ise uygunsuz talih demek.
Eşref, kendisini hicveder, Eşref insanlardan dertlidir: bunu şu dizelerle dile getirir: Kabrimi kimse ziyaret etmesin Allah için, / Gelmesin reddeylerim billah öz kardaşımı; / Gözlerim ebna-yı ademden o rütbe yıldı kim, / İstemem ben Fatiha, tek çalmasınlar taşımı.
Eşref Abdülhamite muhalefet eder, istibdattan çok yakınır ama meşrutiyetteki uygulamalardan da büyük hayal kırıklığı yaşar. Bunu da saklamaz. Şu dizeler o hayal kırıklığının ifadesidir: Vakt-i istibdatta söz söylemek memnu idi / Ağlatırdı ağzını açsan hükümet ananı; / Devr-i hürriyetteyiz şimdi, değişti kaide: /Söyletirler evvela sonra .....
Jurnalcilik onun devrinde de modaymış ve onun devrine de klişe suçlar varmış. Bunlardan birisi mürteci, diğeri makam sahiplerine küfretti suçlaması. Görürsen bir hamiyet-mendi, jurnal ver aleyhinde;/ Uyurken düş görüp küfretti de isnat lazımda der. Hamiyet-mendi yani hamiyetli insanı, yani vatanseveri lekelemenin en kolay yolu, rüya görüp küfretti diye jurnallemek? Ve de kızılan birisini mürteci diye ihbar etmek. Gönlünü kaplayan kasveti kovmak için seni mürteci diye ihbar ederim der. Şöyledir: Dolaşıp durma derunumda, yıkıl git, yoksa/ ‘Mürtecidir diye, ey gam, seni ihbar ederim. Muhbirlik her devirde revaçtaymış anlaşılan. İnsanı küçültse de, insan onuruna yakışmasa da bir acı gerçektir bu da.
Artık Eşrefler, Neyzen Teyfikler, Namdar Rahmi Karataylar yetişmiyor; yazık ki!